نارنجستان یکی از بهترین نمونه های برجای مانده از خانه باغ های قرن سیزدهم هجری شیراز است.
یکی از بهترین و زیباترین مکان هایی است که در شیراز می باشد؛ به معنای واقعی می توان در این مکان معنیه واقعی زندگی را دریافت کرد.درختان نارنج طول مسیر برای رسیدن به عمارت را پوشانده اند و در فصل بهار عطر و بوی نارنج ها در این مکان هر انسانی را مست و از خود بی خود می کند.
این خانه توسط محمد علی خان قوام الملک یکی از فرزندان خاندان قدرتمند قوام که در عصر قاجار حاکم نیمه خود مختار فارس و سواحل خلیج فارس بودند ساخته شد.
بنای نارنجستان حدود 10 سال به طول انجامید.
هنگام ورود به این بنا سمت راست پنجره کوچکی را مشاهده می کنید که این پنجره در گذشته همانند صندوق پستی عمل می کرده؛ اینگونه که مردم نامه های خود را از این پنجره به داخل انداخته و سپس فردی که مسئول نامه ها بوده آنها را به قوام السلطنه اطلاع میداده و از طریق همان پنجره پس از یکی دوروز پاسخ نامه ها به افراد داده می شده.
اینطور گفته شده که در ورودی نارنجستان یکی از سنگین ترین در هایی هست که در شیراز وجود دارد.
گفته شده که تمام در های این بنا و عمارت از چوب درخت گردو ساخته شده است خاتم کاری هایی در این سقف به کار رفته است که در میان آنها نیز صدف هایی وجود دارد که در آن زمان از خلیج فار آورده شده اند.
پس از عبور از یک هشتی با سقفی زیبا وارد حیات نارنجستان شده که به دلیل وجود درختان نارنج آن به این نام معروف شده است
همانطور که مشاهده می کنید ساختمان اصلی در انتهای حیاط بر زیبایی هر چه بیشتر این مکان افزوده است پیش از آن حوض فواره داری در وسط حیاط قرار گرفته است که به تقلید از نقوش برجسته تخت جمشید کار شده اند که در کنار این همه رنگ سبز جلوه ی زیبای آرامش و زیبایی خاصی را به خود داده است.
هنگامی که از روبرو به عمارت نگاه میکنید در بالای عمارت در هلالی وسط نقش دو شیر دیده میشود که که صفحه‌ای را نگه داشته‌اند و بر روی این صفحه " نصر من الله و فتح قریب " و دو فرشته هم از بالا آن را گرفته‌اند و در هلالی‌های کاشیکاری طرفین پلنگی است که آهویی را شکار کرده و زمینه این صحنه‌ها را خطوط اسلیمی مزین کرده‌است
پس از عبور از این مسیر زیبا به ایوانی نزدیک میشوید که منقش به زیباترین آیینه کاری ها شده اند و برروی سقف نقاشی هایی از زنان اروپایی در لباس های فاخر قرن سیزدهم مشاهده خواهید کرد.
در های مرصع و خاتم کاری شده که حدفاصل ایوان و بخش های پیرامون آن هستند،شکوه و زیبایی این منطقه را دو چندان می کنند.
در داخل حیاط در دو طرف بنا راهرو های کوتاه که تزیینات کاشی کاری و گچبری دارند مشاهده می شود که این پلکان ها به طبقه بالای بنا ختم می شوند.
از طریق این دو پلکان جداگانه می توان به اتاق هایی که در سمت راست و چپ طبقه ی بالا قرار دارند رسید ( ایوان ارتفاعی برابر دو طبقه ساختمان دارد.)
یکی از اتاق هایی که در سمت راست قرار دارد سقف چوبی زیبایی دارد که با نقش های بسیار زیبای گل و بوته تزیین شده است.
نقاشی رنگ و روغن سقف ها به سبک نقاشی دوره ی زندیه است.نقاشی بر روی چوب های سقف که به اصطلاح مرجوک نامیده می شود و مخصوص هنرمندان شیراز می باشد. این طرح ها در بیشتر ساختمان های دوره ی زندیه و قاجاریه شیرازمشاهده می شود.
سقف طبقه ی بالا در طرفین ایوان تیرهای چوبی هست که بر روی آنها نیز نقاشی شده است. نقاشی های سقف ایوان بزرگ و بیشتر غالبا به وسیله ی لطفعلی خان صورتگر نقاش و مینیاتوریست معروف آن زمان کشیده شده..
بالکنی در سمت چپ قرار دارد و دارای نرده های چوبی است، به بیننده این امکان را می دهد که نظری به طبقه همکف داشته باشد که در آن به روی بازدید کنندگان بسته است.
این تالار با درهای مرصع خاتم کاری شده و پنجره ها با شیشه های منقوش تزیین شده و قطعاتی از اثاثیه های قدیم در معرض دید همگان است.
در پشت ایوان یک تالار وسیع که در جلسات رسمی از آن استفاده میشده قرار دارد. این تالار به دلیل وجود آینه کاری و خاتم کاری فضایی متمایز دارد.
از راه پله ای که در ورودی قرار دارد میتوان به طبقه بالا رفت که در این طبقه دو اتاق قرار دارد که در یکی از آن اتاق ها یک سقف چوبی قرار دارد که از بلندترین سقف های تزیین شده در بین اتاق های نارنجستان است از این طبقه بهترین منظره را می توان از طبقه بالا داشت.
در زیر زمین این بنا موزه ی نارنجستان قرار دارد این موزه هنگامی که ابراهیم خان قوام الملک این خانه را به دانشگاه شیراز اهدا کرد بازگشایی شد.
در آن زمان خانه بازسازی شد وبه عنوان دفتر انستیتو آسیا به ریاست پروفسور آرتورپوپ انتخاب شد.
موزه شامل 8 تالار است که در آن ظروف چینی و سفال و سرامیک، جعبه های چوبی لاک کاری شده و ... قرار دارد.
در میان ارزشمند ترین دارایی های مجموعه باید به کاشی های لعابدار مربوط به عصر اتابکان در نخستین تالار موزه اشاره کرد.
بسیاری از این اتاق ها پیش از این به عنوان دفاتر اداری استفاده می شدند.
ساعات بازدید : بهار/ تابستان 8 تا 8 شب
پاییز/ زمستان: 8 صبح تا 5:30 بعد از ظهر
*در تعطیلات مذهبی این مکان تعطیل می باشد..
