امروز: چهارشنبه 5 اردیبهشت 1403 | Wednesday 24 April 2024

مقالات مسافرتی یک سفر

امامزاده صالح نام آرامگاهی در منطقه تجریش تهران است. این بنا از زیارتگاه های مشهور و قدیمی شهر تهران بوده و با مساحت سه هزار متر در ضلع جنوب شرقی میدان تجریش واقع شده است. حضرت صالح ابن موسی الکاظم (علیه السلام) فرزند هفتمین پیشوای جهان حضرت امام موسی کاظم (ع) و برادر امام هشتم شیعیان است‌.

آستان امامزاده صالح (علیه السلام) در شهرستان تهران، شهر تهران میدان تجریش واقع شده است.
بناي اوليه و اصلي بقعه و بارگاه سده پنجم هجري ساخته شده است،‌ كه در جريان حملات مغول به ري، حدود سال 617 هجري ويران و مجدداً در سال 700 هجري غازان خان آن را احياء و بازسازي مي كند. بعد از زمان ايلخانيان و در دوره صفويه و قاجاريه نيز بخش هايي به اصل بقعه افزوده شد. براساس كتيبه اي كه برسردرايوان ورودي ورواق شمالي حرم مطهربه خط نستعليق گچ بري شده است، نقاشي هاي ظريف و مقرنس كاري هاي استادانه داخل حرم درسال 1210 و در زمان هلاكوميرزا فرزند فتحعلي شاه قاجارصورت گرفته است. گنبد كاشي و نقاشي هاي زيباي داخل حرم نيزمربوط به دوران قاجاريه است. توسعه و تعميرات بسياري از قسمت هاي اين مجموعه پس از پيروزي انقلاب اسلامي انجام گرفته است.

D1736633T15119644webb


درب شمالی و درب شرقی امامزاده به بازار تجریش باز می شود و درب غربی رو به پایانه یا ترمینال اتوبوس های داخل شهری. دو درب شمالی همیشه به روی زائران باز است؛ یکی مخصوص آمد و رفت زائران مرد و دیگری ویژه زائران زن. فضای داخلی امامزاده شامل 4 رواق است؛ دو رواق مخصوص مردان و دو رواق دیگر زنانه است که با کشیدن حفاظ از هم جدا شده اند. داخل امامزاده آینه کاریست که حدود 12 سال پیش انجام شده است. در هایی که رواق ها را به حرم وصل می کند، منبت کاری شده است و به طور کلی هر چه در صحن و بیرون آن می بینیم، کاملاً جدید است.
گنبد کاشیکاری شده این بنا چندین بار مرمت و بازسازی شد و سرانجام در سال 1368 به طور کلی تخریب و با کاشی جدید بازسازی شد. ضریح اولیه آن از چوب ساخته شده بود ولی بعدها از نقره و کتیبه های اطراف آن با آب طلا منقوش و مزین شده است.حرم این بنا دارای ابعاد 6/5×6 متر است.
امامزاده صالح کتیبه ای به تاریخ 700 هـ.ق داشت که در تعمیرات مدخل ساختمان از میان رفت.
بنای بقعه اصلی شامل ساختمان چهارگوش بزرگ و مستحکمی با دیوارهای قطور است که فضای درونی آن تقریباً ۶/۵ مترمربع مساحت دارد. وضع طاق نماها و معماری ساختمان و پوشش آن از معماری بناهای قرن هفتم و هشتم هجری است‌.
ایوان ورودی و رواق در سمت شمال حرم واقع است و بالای حرم در رواق، لوح مستطیل خشتی کاشی کاری شده است که تاریخ ۱۲۱۰ هجری قمری، را برخود دارد و نام فتح‌علی شاه بر آن حک شده است‌. هلاکو میرزا فرزند فتح‌علی‌شاه قاجار در سال ۱۲۱۰ ه.ق، بانی تعمیرات و تزئینات آن شد.
گنبد کاشی کاری شده بقعه در سال ۱۳۳۸، در آخرین سال عمر مرحوم حسن فداکار با هزینه شخصی تعمیر و کاشی کاری مجدد شد. محوطه امامزاده صالح پیش از تغییر فضای خیابانی تجریش محوطه‌ای کاملاً محصور شده همچون، دیگر زیارتگاه‌های ایران بود که چنار قطوری در میان حیاط آن جلوه خاصی داشت‌. راه ورودی زیارتگاه از بازار امکان پذیر بود. پس از تغییر شکل میدان تجریش و ایجاد فضاهای جدید، زیارتگاه از حصار دیوارها درآمد و درخت چنار آن نیز قطع شد. ديالافوا در سفرنامه اش در ايران به سال 1881م درباره اين درخت چنار امامزاده صالح مي نويسد: «در مسجد (بقعه امامزاده صالح) تجريش چنار عجيب و غريبي است که کمتر نظير آن در دنيا پيدا مي شود. قطر فوق العاده آن را نمي توان دقيقاً با رقم معين کرد. تقريباً محيط آن به پانزده متـر مي رسد. هريک از شاخه هاي آن مانند تنه درخت کهنسالي در بالاي بناي مسجد و ساير اطراف سر به آسمان کشيده است. اين درخت عده کثيري را در سايه خود پناه مي دهد. مؤمنين در زير آن نماز مي خوانند. مکتبدار اطفال را در آنجا جمع کرده درس مي دهد. قهوه چي سماور و استکان و لوازم خود را در درون آن قرار داده است. سقا هم کوزه هاي پر آب خود را در گوشه اي از تنه گذارده است.»

emamzade saleh tehran3


سالها پس از اين ديدار ديولافوا از تهران، منطقه تجريش و سر پل آن به محل تفرجگاه تهرانيان فراري از گرما تبديل شد. اين محل که سالها محل سکناي اشراف قاجاري و ييلاق سفارتخانه هاي خارجي در تهران بود از دورة رضا شاه رو به گسترش رفت. جاده قديم آن (شريعتي) آباد شد و سنگفرش گرديد و راههاي دسترسي آسان شد.
مرحوم مصطفوی می نویسد: «این بنای چهارگوش بزرگ و محکم تصور می رود مربوط به قرن هفتم هجری یا هشتم باشد. و در کنار آن درخت چنار کهنسال در آبادی بزرگ تجریش واقع می باشد. طبق کتیبه موجود در بنا مدفن صالح برادر امام هشتم می باشد. در سال 1323 خورشیدی مرحوم حسن فداکار بانی تغییرات و نصب کاشی مجدد در گنبد آن شد.

آدرس :   حرم مطهر امامزاده صالح (ع) در ضلع جنوب شرقی میدان تجریش قرار دارد.

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

درباره نویسنده

در این قسمت مختصری از نویسنده نوشته میشود

نویسنده ویس کرمی تعداد مطالب 222 نمایش مطالب نویسنده