خانه شیخ الاسلام و شرکا در اصفهان

خانه تاریخی شیخ الاسلام به مساحت 1455 مترمربع در زمان صفویه ساخته شده و هدیه شاه عباس به دخترش « سرو قد خانوم » و دامادش « محقق سبزواری » از علمای بزرگ دوره صفوی است و بعدا منزل شیخ الاسلام كه یكی از علمای بزرگ زنجان و از بزرگان دینی زمان قاجار بود و محل سكونت و تدریس آن مرحوم گردید این خانه در زمان قاجار به عنوان مرکزی جهت انجام کارهای مدعی العموم و مرکزی شبیه دادگستری ودر زمان رضا شاه توسط شیخ الاسلام تبدیل به شهرداری شد؛ ولی از دوره صفویه سالی دوماه مراسم عزاداری امام حسین در آن برگزار می شد.

دو باغچه کنونی در حیاط را محل نگهداری اسب و احشام تعزیه خوانی آن زمان و سکوهای اطراف حیاط نیز مخصوص تماشای افراد عامه و اتاقهای گوشواره در قسمت تالار نیز محل تماشای خواص بوده است.

موقعیت این خانه:

خانه شیخ الاسلام بر روی یك شیب ملایم قرار گرفته كه این در ضلع شمالی به خیابان امام و در جنوب به كمربندی خیام می رسد . این بنا در مجموعه حریم بازار واقع گردیده كه در ضلع شرقی آن خیابان فردوسی و در ضلع شمالی مجموعه بازار تاریخی و خیابان ضیائی می باشد در ضلع غرب كوچه شیخ الاسلام و در جنوب نیز به بافت قدیمی و كوچه حسینیه منتهی می‌گردد .

این خانه در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۳۵۳ با شمارهٔ ثبت ۹۹۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این بنا در حال حاضر نیز بصورت مسكونی و تحت اختیار یكی از شركاء (آقای آدقلی ) می‌باشد.

sheikh eslam2

معماری در این مکان:

با توجه به تحقیقات به عمل آمده بنای مزبور در سال 1136 هجری قمری به دستور بانی ، مرحوم شیخ الاسلام كه یكی از علمای بزرگ زنجان بوده جهت سكونت ساخته شده است. منزل شیخ الاسلام به سبك خانه های قدیمی زنجان و با مصالح سنگ ، آجر و ملاط در یك طبقه كار شده ورودی در ضلع غربی و اتاقها برگرد حیاطی مشجر واقع گردیده است.

تالار اصلی در ضلع شمالی بنا با تزئینات گچبری و سقف لمبه كاری شده خود نمائی می كند در ضلع جنوبی حیاط تالار اینه می باشد كه متاسفانه در حال حاضر بصورت انباری مورد استفاده می باشد.. این تالار نیز دارای گچبری بسیار زیبیا با نقوش گیاهی و حیوانی و مقرنس بنا بصورت مسطح با تیرهای چوبی و پوشش ملاط كاه گل بوده که در سالهای اخیر با پوششی از اسفالت ایزولاسیون شده است .

تزئینات درون ساختمان این خانه:

خانه شیخ الاسلام از جمله ابینه قدیمی با تزئینات حائز اهمیت بوده كه می توان از آن به عنوان یك نمونه كامل از تزئینات نام برد. از جمله تزئینات بكار رفته در بنا می توان به وجود گچبریهای بسیارزیبامزین به نقوش حیوانی و گیاهی ریال مقرنسكاری ، تالار های ضلع شمالی و جنوبی ، لمبه كاری سقف وجود اتاقهایی گرد حیاط ، نقاشی ستونهای تالار و… اشاره كرد .

متاسفانه در قسمتهای زیادی از تزئینات دستخوش تخریب و فرو پاشی گردیده كه رسیدگی و استحكام بخشی اندام و تثبیت تزئینات باقی مانده ضروری می نماید .

تغییرات انجام شده درخانه ی شیخ الاسلام:

نظر به اینكه بنای مزبور محل سكونت و تدریس مرحوم شیخ الاسلام كه یكی از علمای بزرگ و بنام زنجان می باشد بوده و همچنین با عنایت به علاقمندی ورثه جهت حفاظت بنا و همچنین پیشنهادهای مكرر آنها در رابطه با هدیه بنا به سازمان میراث فرهنگی ثبت این بنا در فهرست آثار تاریخی كشور قابل توجه و لازم می باشد . با عنایت به بررسی به عمل آمده توسعه ای در بنا صورت نگرفته و در رابطه با تعمیرات انجام شده می توان به ایزو لاسیون بام كه با آسفالت انجام شده و سیمانكاری نمای اتاقهای ضلع شمالی ، گچكاری تالار ضلع شمالی و غیره …. اشاره نمود .

این مکان حالا در اختیار غرفه های صنایع دستی اصفهان است.

sheikh eslam1