امروز: جمعه 10 فروردین 1403 | Friday 29 March 2024

مقالات مسافرتی یک سفر

چرا منارجنبان؟

سبک و نوع معماری استفاده شده در این بنا منحصر به فرد است.
از پربازدیدترین بناهای تاریخی شهر اصفهان است و شهرت جهانی دارد.
سبک و نوع معماری استفاده شده در این بنا منحصر به فرد است.



آشنایی با منارجنبان و معماری آن:

 

یکی از بناهای با ارزش و منحصر به فرد اصفهان، بنای تاریخی منارجنبان است. این بنا مربوط به سال ۷۱۶ هجری قمری است. این بنا از یک ایوان با دو مناره و صحن پیرامون که بر روی مقبره یکی از عرفای قرن هفتم هجری قمری به نام عمو عبد الله کارلادانی ساخته شده است. این بنای ارزشمند به شماره ۳۴۹ در سال ۱۳۲۱ هجری در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

منارجنبان یا همان آرامگاه شیخ عبدالله گارلادانی در شش کیلومتری باختر شهر اصفهان (جاده نجف آباد) قرار گرفته که البته پیش از این روستایی به نام كاردالان بوده که اکنون بدلیل گسترش شهر٬ جزء اصفهان به حساب می آید. سنگ نبشته سنگ قبر آن سال ۷۱۶ هجری را نشان می دهد که تاریخ بنا نیز مربوط به همین سال است، لیکن مناره های بنا در ابتدای سده دوازده هجری (پایان دوره صفویه) بر آن افزوده شده است.

شهرت بنا به دلیل نوسانی است که هنگام تکان دادن یکی از مناره ها در سازه بنا ایجاد می شود. در واقع با تکان دادن مناره٬ مناره به نوسان درمی آید و هم زمان با آن مناره دیگر و در نتیجه کل ساختمان به نوسان می افتد. (حتی خود سنگ قبر که اگر روی آن ظرف آبی قرار دهید لرزش آب داخل آن را به موقع تکان دادن مناره ها مشاهده خواهید کرد.)

یکی از دلایل این نوسان را می توان در سازه مناره جستجو کرد و می توان بیان کرد که مهم ترین علت فرو نریختن منارجنبان وجود دو شیار عمیق در این بنا است ، این دو شکاف در کنار مناره ها قرار دارند. به زبان عامیانه می توان گفت که وجود چنین شیاری سبب می شود تا ساختمان فضا برای حرکت کردن داشته باشد و فرو نریزد . وجود دو درز که بین ساقه هر مناره و پشت بام قرار دارد و در هر جهت برابر ۳ سانتی متر است٬‌ باعث می گردند تا هر مناره بتواند به آسانی نوسان کرده و ضربه خود را بر کل سازه آرامگاه وارد نماید، همچنین وجود مصالح ساختمانی بسیار سبک در قسمت های بالایی، ارتفاع کم مناره، وجود فاصله میان هر مناره با ساختمان، کلاف های چوبی که در قسمت های بالا و پایین هریک از دو مناره به کار رفته است و همچنین پدیده فیزیکی به نام تشدید (زدوناس)، عامل موثری در حرکت دادن مناره ها به شمار می روند.

نکته قابل توجه دربارهٔ این بنای تاریخی این است که با حرکت دادن یک مناره، مناره دیگر نیز به حرکت و جنب و جوش می‌آید و لازم است ذکر شود هر مناره دارای پهنای 9 متری و بلندای 17 می‌باشد.

سبک ساختمان این ایوان هم مغولیست و کاشی های فیروزه ای رنگ به شکل ستاره چهار پر دو لنگه طاق و اطراف ایوان را زینت می دهد. سقف بنا با کاشی کاری های لاجوردی و فیروزه ای پوشانده شده و چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند

در ضمن محوطه بنای تاریخی منارجنبان نیز در قدیم قبرستان عمومی بوده و هنوز هم برخی از قبرها قابل دیدن هستند.

مناره های منارجنبان

تفکر در منارجنبان:

واقعا غرق در تفکر می شویم، مناره های بلند، ساخته دست معماران گذشته، بدون ایجاد مشکلی تکان می خورند؟ یا تکان خوردن این مناره ها تنها رویایی بیش نیست؟! چطور امکان دارد سازه ای قدیمی هنوز هم این صلابت را داشته باشد؟
هزاران سوال دیگر درباره منارجنبان وجود دارد که تنها با دیدن این بنا پاسخ داده می شود. به همین منظور وارد جاده آتشگاه اصفهان شده و به سمت نجف آباد پیش می رویم، بنای منارجنبان در گذشته جزو روستایی به نام کارلادان بوده اما حالا بخشی از شهر اصفهان است و در نزدیکی محله ای به نام نصرآباد قرار دارد.

جهانگردانی که به نقاط مختلف دنیا سفر کرده اند در مشاهدات خود مناره هایی را معرفی کرده اند که در نقاط دیگر جهان همین خصوصیت را داشته اند. در کشورهای عراق و عربستان هم منار جنبان های زیادی وجود دارد. کارشناسان می گویند منارجنبان های دنیا در یک دوره زمانی سی ساله دوره تیموریان ساخته شده اند. اما قدر مسلم اینکه منارجنبان اصفهان وجه تمایزی با سایر مناره های متحرک دارد و آن این است که گذشته از حرکت مناره ها سایر قسمت های بنا نیز حرکت می کند.
منارجنبان اصفهان در قرن هشتم هجری ساخته شده، بنایی با سقف گنبدی که نشانی شاخص از معماری ایرانی به حساب می آید. در قسمت زیرین سقف و درست در انتهای بنا، گور شیخی به نام عمو عبدالله کارلادانی قرار دارد که با سنگ قبر سفیدش می درخشد.
از داخل ایوان این بنا، باید به وسیله پلکان مارپیچی بالا رفت تا به پشت بام و مناره ها رسید. در سالیان گذشته، بازدیدکنندگان منارجنبان، آزادانه تا بالای مناره‌ها می رفتند و اقدام به تکان دادن آن می کردند، اما در سال های اخیر، مسئولان برنامه ای ترتیب داده اند که در هر نیم ساعت یک نفر از راهنمایان که آشنا به مقدار نیروی لازم برای تکان دادن مناره ها است، به بالای یکی از مناره ها رفته و آن را تکان می دهد تا بازدیدکنندگان به خوبی اهتزاز آن را مشاهده کنند و در عین حال از ایجاد آسیب های احتمالی به بنا نیز پیش گیری شود.


علت تکان خوردن منارجنبان:

تکان خوردن مناره های منارجنبان، تا مدت ‌ها برای دانشمندان سوال برانگیز بود. معماری اسرار آمیز این بنا برای بسیاری، هنوز هم در هاله ای از ابهام باقی مانده‌ است. منطقی ‌ترین علتی که برای تکان خوردن مناره‌ها وجود دارد، پدیده فیزیکی تشدید یا پدیده زئوناس است. به بیان ساده تر می توان گفت که مولکول های هر جسمی در حال تحرک هستند، برخی متحرک تر و برخی کم جنب و جوش بوده و فقط کافی است تکانی به آن بدهیم و نیرویی وارد کنیم تا به جنب و جوش بیافتند. با تکان دادن یک مناره، مناره دیگر که کاملا شبیه به آن یکی مناره است هم می جنبد و نیروی وارد شده بر یک مناره، در تمامی ساختمان پخش می شود و همه بنا را به لرزه می اندازد. چون مناره‌ ها، سبک معماری مشابهی دارند، تکان خوردن یکی روی دیگری اثر می ‌گذارد. اما هنوز هم دلیل تکان خوردن منارجنبان، با قطعیت مشخص نشده است.

a9b9f78a0d596b7812f2049a1fc218d3 XL

 

قسمت های مختلف منارجنبان:

1)مناره های منارجنبان:

از داخل ایوان این بنا، باید به وسیله پلکان مارپیچی بالا رفت تا به پشت بام و مناره ها رسید. در سالیان گذشته، بازدیدکنندگان منارجنبان، آزادانه تا بالای مناره‌ها می رفتند و اقدام به تکان دادن آن می کردند، اما در سال های اخیر، مسئولان برنامه ای ترتیب داده اند که در هر نیم ساعت یک نفر از راهنمایان که آشنا به مقدار نیروی لازم برای تکان دادن مناره ها است، به بالای یکی از مناره ها رفته و آن را تکان می دهد تا بازدیدکنندگان به خوبی اهتزاز آن را مشاهده کنند و در عین حال از ایجاد آسیب های احتمالی به بنا نیز پیش گیری شود.

مناره های منارجنبان یک سفر

 

2)مقبره عمو عبدالله:

عمو عبدالله کارلادانی یا عمو عبدالله سقلابی (یا صقلایی) از پارسایان قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری قمری است که در عمارت منارجنبان واقع در محله کارلادان شهر اصفهان آرمیده‌است. بر سنگ مزار وی چنین نوشته شده‌است: «هذا قبر الشیخ الزاهد البارع المتورع السعید المتقی عمو عبداﷲ بن محمد بن محمود سقلابی رحمةاﷲ علیه و توفی فی السابع عشرة من شهر ذیحجة سنة ست عشرة و سبعمائة.»
بنابر آنچه بر سنگ مزار وی نوشته شده، وفات او در تاریخ هفدهم ذی الحجه سال ۷۱۶ (قمری) بوده‌است که مربوط به دوره سلطان محمد خدابنده الجایتو، ایلخان مسلمان است
۱]شایان ذکر است که اهالی محل کارلادان معتقدند که حرکت مناره‌های عمارت منارجنبان، کرامت عمو عبدالله کارلادانی است. این مطلب در لغت‌نامه دهخدا نیز اشاره شده‌است. علامه دهخدا می‌نویسد: «متولی قبر مرحوم عمو عبدالله که در زیر طاق منارجنبان مدفونست گفت: «از کرامت صاحب این قبر است.»

17 3 25 19443612

 


3) چله خانه منارجنبان:

چله خانه به اماکنی گفته می شود که زاهدان و عارفان به مدت ۴۰ روز به آنجا می رفتند و ریاضت می کشیدند. در بنای منارجنبان هم دو اتاق کوچک وجود دارد که چله خانه بوده اند. عرفا به داخل آن ها می رفتند و به مدت ۴۰ روز با پروردگارشان خلوت می کردند.

chele0

امکانات رفاهی:

طی سالیان اخیر، سازمان میراث فرهنگی اصفهان، تلاش بسیاری برای رفاه بازدیدکنندگان این بنای تاریخی انجام داده است. پس از ورود به این مکان، با محوطه ای سرسبز و سنگ فرش شده، رو به رو میشویم که در اطراف آن فروشگاه کوچکی وجود دارد که بستنی و تنقلات به فروش می رساند. در ایام تعطیلات، فروشگاه های موقتی جهت فروش سوغات و کتابچه های راهنمای بناهای تاریخی اصفهان، در محوطه این بنا دایر می شود. چایخانه سنتی، وضوخانه، سرویس بهداشتی و یک نمازخانه کوچک جهت برپایی نماز، از دیگر امکاناتی است که برای این مکان دیدنی فراهم شده است.

امکانات تفریحی منارجنبان

آدرس وهزینه:

بنای منارجنبان اصفهان در خیابان اصلی آتشگاه در فاصله شش کیلومتری به سمت غرب به سوی نجف آباد در محله ای به اسم کارلادان واقع شده است. می توانید با استفاده از تاکسی و اتوبوس به دیدار بنای تاریخی منارجنبان بروید.برای بازدید از منارجنبان باید در ازای هر نفر ۳۰۰۰ تومان پرداخت کنید که شامل بازدید از بنا و استفاده از توضیحات راهنمای بنا می شود

 

 

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

درباره نویسنده

در این قسمت مختصری از نویسنده نوشته میشود

نویسنده علی قربانی تعداد مطالب 18 نمایش مطالب نویسنده